Spółka to przedsięwzięcie oparte na zaufaniu. W przypadku, gdy jeden z partnerów (A) chce zbyć udziały, inny (B) może nie chcieć zostać w spółce, gdyż wierzy w dalszy wzrost aktywów spółki tylko, gdy jest w niej obecny A. Konieczne jest zabezpieczenie się B zawczasu i temu służy klauzula TAG ALONG.

Umowa inwestycyjna zawierana jest najczęściej między wspólnikami (będącymi zazwyczaj pomysłodawcami przedsięwzięcia) a inwestorem. Do zawarcia umowy inwestycyjnej dochodzi niekiedy jeszcze nawet przed założeniem samej spółki, stanowiącej clue całego przedsięwzięcia o wysokim ryzyku i znajdującego się we wczesnej fazie rozwoju. Umowa inwestycyjna reguluje szczególne prawa i obowiązki poszczególnych udziałowców i akcjonariuszy, w tym prawa osobiste, a także określa między innymi warunki w sytuacji, gdy jedna ze stron zamierza sprzedać część lub całość akcji (udziałów).

Kluczowym elementem umowy inwestycyjne są umieszczane w jej treści szczegółowe postanowienia, będące zgodnymi założeniami stron. Klauzule te mogą być redagowanie w różniej formie, ponieważ każda umowa inwestycyjna i każda inwestycja przebiega inaczej. Głównym ich założeniem jest zwiększenie zaufania między stronami umowy inwestycyjnej. Jedną z najczęściej stosowanych klauzul jest klauzula tag along, czyli prawo przyłączenia.

Tag along polega na umożliwieniu wspólnikowi „przyłączenia się” do transakcji sprzedaży udziałów, która jest realizowana przez innego wspólnika lub wspólników w spółce. Każda ze stron umowy może obawiać się zarówno częściowego, jak i całkowitego wyjścia ze spółki jej wspólnika, co mogłoby prowadzić do pojawienia się nowego udziałowca, którego strona „nie zna” lub z którym nie chciałaby wchodzić w stosunki umowne.

Wspólnik, który posiada prawo przyłączenia to wspólnik uprzywilejowany, zaś ten, który takiego prawa nie posiada to wspólnik nieuprzywilejowany. W sytuacji, gdy jeden ze wspólników planuje sprzedać swoje udział, ma on obowiązek przedstawienia oferty zakupu, którą otrzymał od osoby trzeciej pozostałym wspólnikom, ale tylko tym uprzywilejowanym. Następnie wspólnik uprzywilejowany podejmuje decyzję czy chce przyłączyć się do transakcji i zbyć własne udziały, czy też nie. W takich sytuacjach klauzula tag along gwarantuje, że wyjście ze spółki wspólnika uprzywilejowanego będzie miało miejsce na takich samych warunkach jak wspólnika, który otrzymał ofertę od osoby trzeciej.

Z racji braku ścisłych regulacji prawnych w zakresie klauzul umownych, które to jedynie bazują na przepisach wynikających z zasady swobody umów uregulowanej w Kodeksie cywilnym, tag along może być dowolnie modyfikowane. Przywilej ten może przysługiwać wszystkim wspólnikom lub określonej ich grupie. Na przykład, jeśli wspólnik A postanawia sprzedać swoje udziały, prawo to może również przysługiwać wspólnikom C i D, ale już nie wspólnikowi B. Uprawnieni wspólnicy mogą mieć prawo sprzedaży wszystkich swoich udziałów i wyjścia ze spółki, jak również można postanowić, że sprzedaż nastąpi jedynie w sposób proporcjonalny, w stosunku do zbywanych udziałów przez wspólnika sprzedającego.

Prawo przyłączenia – tag along, to nie jedyne prawo ograniczające swobodę sprzedaży udziałów w spółce. W praktyce, w umowie spółki i umowie inwestycyjnej stosuje się cały wachlarz klauzul, których celem jest ograniczenie ryzyka samodzielnej sprzedaży udziałów przez wspólników. Przykładem innych klauzul stosowanych głównie przez inwestorów, ograniczających dysponowanie swoimi udziałami przez pomysłodawców są między innymi: drag along, prawo pierwszeństwa i prawo pierwokupu, lock-up, o czym napiszę w kolejnych newsletterach.