Nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę jest zwolnione od podatku od spadków i darowizn m.in. pod warunkiem zgłoszenia tego faktu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia –  w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W takim przypadku konieczne jest wypełnienie druku SD-Z2.

Jeśli podatnik przekroczy sześciomiesięczny termin liczy od dnia powstania obowiązku podatkowego (np. otrzymania darowizny lub uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku) wówczas następuje utrata prawa do zwolnienia i aktualizuje się obowiązek zapłaty podatku. Co istotnego wskazanego terminu nie można przywrócić przy wykorzystaniu wniosku o przywrócenie terminu.

Jeśli więc nastąpiło przekroczenie sześciomiesięcznego terminu na zgłoszenia nabycia rzeczy lub praw majątkowych, podatnik jest zobowiązany do złożenia zeznanie SD-3 i zapłacić podatek wynikający z otrzymanej decyzji ustalającej jego wysokość, a stawka podatku wyniesie 3, 5 lub 7 %, w zależności od kwoty otrzymanej darowizny lub wartości spadku.

Jeśli kwota należnego podatku jest wysoka, istnieje możliwość skorzystania z jednej z ulg w spłacie zobowiązania podatkowego, do których należą: odroczenie terminu płatności podatku lub zaległości podatkowej, rozłożenie na raty podatku lub zaległości podatkowej, umorzenie zaległości podatkowej, jednak jedynie o ile istnieją ku temu stosowne przesłanki (ważny interes podatnika lub interes publiczny).

Co istotne, jeśli podatek od spadków i darowizn nie zostanie zapłacony, a organy skarbowe ujawnią tę okoliczność np. w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej, podatek zostanie wymierzony według stawki 20%.