W jednym z poprzednich artykułów pisaliśmy o tym, że w lipcu 2018r. Sejm uchwalił ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Wspomniana ustawa weszła w życie 1 stycznia 2019r. i spowodowała, że osoby będące właścicielami mieszkań w blokach oraz budynków jednorodzinnych stały się z mocy prawa właścicielami gruntów, na których posadowione są budynki.

Z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów wiąże się jednak konieczność uiszczenia tzw. opłaty przekształceniowej. Opłatę można uiszczać na dwa różne sposoby. Pierwszy z nich polega na rozłożeniu opłaty na 20 lat i uiszczaniu każdego roku równowartości opłaty za użytkowanie wieczyste za dany rok. Ustawa  ustala, że opłaty te należy wnosić  w terminie do 31 marca danego roku. Nie dotyczy to jednak opłaty przekształceniowej należnej za rok 2019. Ze względu na przewidziany 12 miesięczny okres wydawania zaświadczeń potwierdzających przekształcenie, który upłynie z dniem 2 stycznia 2020r. wprowadzono przepis przejściowy, zgodnie z którym opłatę należną za rok 2019 wnosi się w terminie do 29 lutego 2020r.

Drugi sposób polega na uiszczeniu całej opłaty przekształceniowej za jednym razem, z czym wiąże się pewna gratyfikacja w postaci bonifikaty. Wysokość bonifikaty będzie zależeć od tego, na czyim gruncie stoi budynek. Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów przewiduje, że właściciele domów i mieszkań w blokach usytuowanych na gruntach Skarbu Państwa w przypadku gdy wniosą za jednym razem całość opłaty przekształceniowej mogą się starać nawet o 60 % bonifikatę. W przypadku uiszczenia opłaty przekształceniowej w kolejnych latach właściciele lokali mogą liczyć na bonifikatę odpowiednio w wysokości (50 % w 2020r., 40% w 2021r., 30% w 2022r., 20% w 2023r., 10% w 2024r.).

Uwaga, kwestia najważniejsza dla osób będących właścicielami budynków usytuowanych na gruntach należących do miasta Poznania – bonifikata wyniesie 75 %. Taka decyzja została podjęta przez radnych miasta Poznania, którzy zdecydowali się przyjąć projekt Koalicji Obywatelskiej.

Na uwagę zasługuję także fakt, że podana wysokość bonifikat przysługująca osobom, które zdecydują się jednorazowo wnieść całość opłaty przekształceniowej oraz posiadają budynki na gruntach Skarbu Państwa może ulec zmianie poprzez zwiększenie ich wysokości z obecnych 60% do 75 %. Jest to związane z uchwaleniem 1 lutego 2019r. nowelizacji ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego. Senatorowie zdecydowali bowiem, że wojewoda będzie zobowiązany podnieść wysokość bonifikaty do takiego poziomu, jaki ustanowił lokalny samorząd dla danego terenu. W przypadku, gdyby nowelizacja ustawy weszła w życie, byłoby to równoznaczne z możliwością uzyskania bonifikaty na poziomie 75 % bez względu na to, czy grunty należą do Skarbu Państwa czy do gminy miasta Poznań.

Warto poruszyć kwestię formalności związanych z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności. Podstawą całego procesu przekształcenia jest dokument w formie zaświadczenia wydawany w przypadku mieszkańców Poznania – przez Wydział Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miasta Poznania. Zaświadczenie można otrzymać z urzędu lub na wniosek. Zaświadczenie wydane z urzędu wyśle do Państwa wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, dyrektor oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa albo dyrektor oddziału regionalnego Agencji Mienia Wojskowego. Urząd jest zobowiązany wydać zaświadczenie w ciągu 12 miesięcy. Poznaniacy będą otrzymywać takie zaświadczenia stopniowo, ponieważ Urząd musi doręczyć kilkadziesiąt tysięcy takich zaświadczeń.

Zaświadczenie wydane na wniosek zainteresowanego zostanie wydane w ciągu 4 miesięcy albo nawet 30-dni, jeżeli zostanie on należycie umotywowany np. powstaniem konieczności sprzedaży mieszkania lub ustanowienia odrębnej własności lokali.

Gdy zaświadczenie zostanie wydane, Urząd Miasta Poznania sam prześle je do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Poznaniu. Sąd te następnie z urzędu dokona wpisu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Oznacza to, że Poznaniacy nie muszą składać odrębnego wniosku do Sądu.

Treść zaświadczenia będzie zawierać wszystkie konieczne informacje, odnoszące się m.in. do  wysokości opłat przekształceniowych płatnych co rok przez 20 lat, które pozwolą podjąć decyzję właścicielowi domu lub mieszkania czy uiszczać opłatę w ratach, czy też skorzystać z systemu bonifikat.

W przypadku podjęcia decyzji o skorzystaniu z systemu bonifikat należy złożyć pisemny wniosek. Poznaniacy będą mogli go znaleźć na stronie internetowej Wydziału Gospodarki Nieruchomościami oraz w Kancelarii Wydziału. Po otrzymaniu wypełnionego wniosku, Wydział Gospodarki Urzędu Miasta Poznania wyśle do Interesanta pismo z informacją o wysokości opłaty jednorazowej i terminie jej zapłaty, a także o wysokości bonifikaty. Po uiszczeniu opłaty przekształceniowej otrzymuje się kolejne zaświadczenie o uregulowaniu opłaty przekształceniowej w całości. To zaświadczenie Poznaniacy muszą donieść do Sądu Rejonowego Wydziału Ksiąg Wieczystych wraz z wnioskiem dotyczącym wykreślenia roszczeń wynikających z opłat rocznych z tytułu przekształcenia. Dla ułatwienia należy wspomnieć, ze druki wniosków są dostępne w siedzibie sądu lub na ich stronach internetowych.

O bonifikaty będą mogły się ubiegać także osoby, które nie posiadały całości udziałów w prawie użytkowania wieczystego. Oznacza to, że każdy z członków wspólnoty mieszkaniowej samodzielnie będzie mógł podjąć decyzję, po uzyskaniu zaświadczenia, czy chce uiścić całość opłat jednorazowo i skorzystać w ten sposób z bonifikaty, czy płacić je w ratach rocznych. Każdy właściciel lokalu mieszkalnego otrzyma niezależnie zaświadczenie o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności.

Na koniec warto wspomnieć o sytuacji członków spółdzielni mieszkaniowych, a mianowicie tego, czy mają oni prawo do skorzystania z bonifikat. Art. 9 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów stanowi wprost, że właściwy organ może udzielić bonifikaty zarówno osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych, ale także spółdzielniom mieszkaniowym. Kwestię rozliczenia przyznanej bonifikaty pomiędzy członkami spółdzielni a samą spółdzielnią określa art. 9 ust. 6 wspomnianej ustawy, który stwierdza, że osoba, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego korzysta z bonifikaty w formie ulgi w opłatach z tytułu udziału w kosztach eksploatacji budynku.  Warto zwrócić uwagę, że to osoby fizyczne, a więc spółdzielcy, a nie spółdzielnia mieszkaniowa będąca osobą prawną mogą być beneficjentami ulgi w opłatach z tytułu udziału w kosztach eksploatacji budynków. Przepis ten określa sposób „przeniesienia”  korzyści z bonifikaty udzielonej spółdzielni mieszkaniowej na osoby fizyczne zamieszkujące w zasobach spółdzielni. Przepis art. 9 ust. 6 ustawy doprecyzowuje, że wysokość ulgi przyznana osobie fizycznej będącej członkiem spółdzielni odpowiada wysokości bonifikaty od opłaty udzielonej spółdzielni mieszkaniowej, stosunkowo do powierzchni lokali mieszkalnych zajmowanych przez te osoby.