Już wkrótce akcje spółek akcyjnych oraz komandytowo-akcyjnych będą podlegać obowiązkowej dematerializacji. Nowelizacją kodeksu spółek handlowych wprowadzono szereg zmian w zakresie funkcjonowania wyżej wymienionych spółek. Zmiany te spowodują powstanie dodatkowych obowiązków, które mogą odstraszyć potencjalnego przedsiębiorcę przy wyborze formy prawnej prowadzonej działalności.

Zmieni się przede wszystkim forma zapisu akcji. Tradycyjny papierowy dokument pójdzie w odstawkę na rzecz cyfrowego wpisu. Dotyczy to akcji imiennych, ale również akcji na okaziciela. Krok ten może okazać się sporym wyzwaniem organizacyjnym.

Powyższe zmiany mogą skutkować również tym, że akcje na okaziciela stracą na znaczeniu. Dotychczas istniała możliwość inwestowania w spółkę bez obowiązku ujawniania danych osoby inwestującej. Po nowelizacji każdy podmiot, z wyjątkiem publicznych spółek akcyjnych, będzie podlegał zarejestrowaniu oraz ujawnieniu w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. W rejestrze tym, będą się znajdować również informacje o przejściu lub obciążeniu akcji. Wszystkie spółki objęte obowiązkiem stworzenia rejestru, mają czas na utworzenie go – najpóźniej do 1 stycznia 2021 roku.

Prowadzeniem rejestru zajmą się podmioty uprawnione do prowadzenia rachunków papierów wartościowych. Musi być to podmiot posiadający licencję KN. Może być nim przykładowo dom maklerski, ale również Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Wybór takiego podmiotu, wymagać będzie uchwały walnego zgromadzenia. Jednostka, która zajmie się prowadzeniem rejestru, będzie mogła również wykonywać zobowiązania pieniężne spółki wobec akcjonariuszy, np. w zakresie wypłaty wynagrodzenia. Przy zakładaniu nowej spółki, należy wskazać wyżej wspomniany podmiot w umowie spółki.

Właściciele akcji będą ujawniani w rejestrze. Nie oznacza to pełnej jawności, ponieważ tylko spółka oraz inni akcjonariusze będą mogli sprawdzić kto jest właścicielem akcji. W momencie zarejestrowania danej akcji podmiot otrzyma świadectwo rejestrowe, które będzie potwierdzeniem uprawnienia wynikającego z posiadania danej akcji.

Wprowadzenie takiego rozwiązania będzie generować dodatkowe koszty związane z założeniem oraz prowadzeniem rejestru przez podmiot zewnętrzny. Prawdopodobnie każdy wpis do rejestru będzie wymagał uiszczenia stosownej opłaty. Piszemy „prawdopodobnie” ponieważ dokładne oszacowanie tych kosztów okazuje się być trudne, w związku z brakiem podobnych opłat w dotychczasowych regulacjach. Kolejny koszt wygeneruje konieczność zorganizowania walnego zgromadzenia, które protokołować musi notariusz. Przepisy kodeksu spółek handlowych, wymagają bowiem zamieszczania treści uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy w protokole sporządzonym przez notariusza.

Nowelizacja może skutecznie przeciwdziałać praniu brudnych pieniędzy. Przyczyni się ona również do uzyskania pewnej przejrzystości w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Z drugiej jednak strony istnieje obawa, że poprzez zwiększenie dodatkowych wymogów część właścicieli spółek zdecyduje się prowadzić działalność w innej niż dotychczas formie, mniej sformalizowanej – przykładowo w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.