W ostatnim czasie, jednym z praktycznych problemów funkcjonowania spółek prawa handlowego była kwestia wygaśnięcia mandatu członka organu. Zagadnienie to stanowiło przedmiot licznych wypowiedzi przedstawicieli doktryny jak i orzecznictwa. Określenie końcowej daty wykonywania funkcji powodowało i dalej powoduje trudności.

W literaturze rozróżniało się dotąd dwa główne stanowiska. Według pierwszego, kadencję należy określać według pełnych lat obrotowych. Z kolei zgodnie z drugim stanowiskiem okres kadencji jest liczony w latach od dnia powołania, przy czym ostatni rok urzędowania członka zarządu musi być pełnym rokiem obrotowym.

Kwestia długości trwania kadencji uregulowana jest w dwóch przepisach Kodeksu Spółek Handlowych w art. 202 (co do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz w art. 369 (co do spółki akcyjnej). W najnowszej nowelizacji Kodeksu Spółek Handlowych do powyższych artykułów wprowadzono sformułowanie, zgodnie z którym kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zdanie to rozstrzyga wątpliwości związane z kwestią ustalenia momentu wygaśnięcia mandatu członka organu w związku z upływem jego kadencji.

Zgodnie z przykładem przytoczonym w uzasadnieniu ustawy zmieniającej mandat członka zarządu powołanego 1 czerwca 2021 r., na dwuletnią kadencję, w spółce, której rok obrotowy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym, wygaśnie z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2023.

W praktyce dwuletnia kadencja oznaczać będzie dłuższy niż 2 lata mandat do zasiadania w zarządzie, w podanym wyżej przykładzie około 3 lata. Pierwszym (z dwóch kadencyjnych lat) rokiem będzie więc rok 2022, a drugim 2023. Zwyczajne zgromadzenia wspólników zatwierdzające sprawozdania odbywają się najczęściej w II kwartale roku następującego po upływie roku obrotowego, co oznacza, że mandat wygaśnie prawdopodobnie w II kwartale 2024 (wtedy zatwierdzane będzie sprawozdanie za drugi rok kadencyjny, czyli 2023 r.), mimo, że wykonywanie mandatu w ramach „dwuletniej kadencji” rozpoczęło się 1 czerwca 2021 r.

Jeżeli zwołanie Zgromadzenia przesunie się (np. z powodu braku gotowości sprawozdania finansowego, braków w składzie zarządu, różnic zdań w zarządzie odnośnie treści sprawozdania, wykazania przez audyt wad sprawozdania, itd.) „2-letnia kadencja” może oznaczać dużo więcej niż 3 lata wykonywania mandatu – co nie będzie zgodne z art. 231 (lub 395) KSH i co naraża zarząd na odpowiedzialność (grzywna z art. 24.1b ustawy o KRS oraz ewentualnie z art. 77 ustawy o rachunkowości), ale znamy takie częste przypadki.

Oznaczać to będzie też, co ciekawe, iż niektóre lata kalendarzowe (obrotowe) nie będą latami kadencyjnym, nawet przy terminowym zatwierdzaniu sprawozdania finansowego. W ww. przykładzie bieżąca 2-letnia kadencja obejmuje lata 2022 i 2023, a następna lata 2025 i 2026, ponieważ bieg następnej rozpocznie się z początkiem kolejnego roku po wyborze w 2024 r. następnego składu zarządu, czyli z początkiem 2025 r. (ten wybór jest konieczny, ponieważ podczas zgromadzenia w 2024 r., na którym zatwierdzane będzie sprawozdanie za 2023 r. wygasną mandaty członków zarządu danej kadencji z lat 2022-2023 powołanych 1 czerwca 2021 r., co oznacza, że trzeba będzie powołać zarząd na nową 2-letnią kadencję, gdyż inaczej spółka pozbawiona będzie zarządu). Bieg nowej kadencji rozpocznie się więc z dniem 1 stycznia 2025 r., co oznacza, że rok 2024 nie będzie rokiem kadencyjnym. Nie mamy przekonania czy taka była intencja ustawodawcy, tzn. czy taki skutek (lata „bezkadencyjne”) był gruntownie przemyślany, ale na ten moment nie widzimy innej interpretacji.

Stosownie do art. 23 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw do mandatów i kadencji członków organów spółek, które trwają w dniu wejścia w życia ustawy zmieniającej, stosuje się KSH, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą. Co oznacza, iż stosujemy nowe przepisy dla sposobu obliczenia kadencji, nawet jeżeli osoba została powołana przed wejściem w życie ustawy.

Omawiane zmiany zgodnie z art. 37 ustawy zmieniającej wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, co nastąpiło 12 kwietnia 2022 r. Tym samym weszły one w życie 13 października 2022 r.