Nie każde drzewo rzucające cień na sąsiednią posesję musi zostać przycięte – orzekł Sąd Najwyższy, podkreślając, że takie decyzje wymagają dokładnej analizy i opinii specjalisty. Sprawa dotyczyła konfliktu sąsiedzkiego, w którym właścicielka nieruchomości domagała się ograniczenia wysokości drzew rosnących tuż za ogrodzeniem. Argumentowała, że zagrażają one jej domowi i zaciemniają wnętrza.

Choć Sąd Rejonowy początkowo uwzględnił żądania kobiety, nakazując przycięcie drzew do 2,2 metra, to Sąd Okręgowy uchylił ten wyrok, zwracając uwagę na brak kluczowego dowodu – opinii biegłego dendrologa. Sąd nie może bowiem samodzielnie ocenić, czy drzewa rzeczywiście stwarzają zagrożenie lub naruszają granice dopuszczalnych immisji. To wymaga fachowej wiedzy m.in. o gatunku, stanie zdrowotnym i systemie korzeniowym roślin.

Sąd Najwyższy podzielił to stanowisko, przypominając, że cień sam w sobie nie stanowi jeszcze podstawy do ingerencji w przyrodę. Przycinanie drzew bez odpowiednich podstaw może być nie tylko nielegalne, ale też prowadzić do zniszczenia cennych przyrodniczo okazów.

Sprawa wraca zatem do ponownego rozpatrzenia tym razem z udziałem biegłego. To ważny sygnał, iż ochrona prywatności i komfortu sąsiadów musi iść w parze z poszanowaniem przyrody i prawa.

Bardzo cieszymy się z takiego podejścia. Wycinki drzew naruszają prawo do czystego środowiska, które jest elementem prawa do zdrowia, a prawo do zdrowia jest chronionym dobrem osobistym. Przypomnijmy, że obowiązkiem sądów jest stanie na straży Konstytucji i interpretacja przepisów w jej duchu. Z Konstytucji tymczasem wynika m.in., iż:

• Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska (art. 5);
• Władze publiczne są obowiązane do zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska (art. 68);
• Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom, a ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych (art. 74);
• Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie (art. 86).