Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku wydanym w sprawach połączonych C-80/21 i C-82/21 zajął się kwestią przedawnienia roszczeń w sprawach o unieważnienie kredytów frankowych oraz zastępowania klauzul niedozwolonych innymi postanowieniami. Orzeczenie wydano na kanwie spraw rozpoznawanych przez Sąd Rejonowy w Warszawie, który zwrócił się z pytaniami prejudycjalnymi do TSUE.

 

Jeszcze stosunkowo niedawno część sądów zastępowała klauzule niedozwolone odsyłające do tabeli kursowej prowadzonej przez bank innym postanowieniem – odsyłającym do tabeli średnich kursów NBP. Opisana praktyka miała na celu ochronę trwałości wadliwej umowy, jednak była niekorzystna z punktu widzenia kredytobiorców. Wyrok TSUE z dnia 8 września 2022 r. przesądza, że sądy krajowe nie mogą zastępować klauzul abuzywnych innymi postanowieniami, jeżeli nie wyrazi na to zgodę konsument. Oznacza to, że jeżeli umowa nie może funkcjonować bez takiego postanowienia, to sąd powinien orzec jej nieważność. Jeżeli jednak unieważnienie umowy miałoby niekorzystne skutki z punktu widzenia interesów konsumenta, to może on sprzeciwić się unieważnieniu umowy i żądać zastąpienia nieuczciwego postanowienia nowym.

 

Z kolei kwestia przedawnienia roszczeń ma znaczenie w szczególności dla kredytobiorców, którzy spłacili kredyt wiele lat temu. TSUE orzekł, że początek biegu przedawnienia rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez kredytobiorcę o nieuczciwych warunkach umownych. Zatem nie ma znaczenia chwila zawarcia umowy – jak dawno umowa została zawarta i spłacona. Istotna dla ustalenia terminu przedawnienia jest chwila uzyskania wiedzy kredytobiorcy o nieuczciwości, która powoduje rozpoczęcie biegu przedawnienia.

W najbliższych dniach tj. 13 października ma zapaść kolejne ważne orzeczenie Trybunału w Luksemburgu – tym razem rozstrzygające kwestię odszkodowań, jakich domagają się banki po unieważnieniu umowy kredytowej za tzw. bezumowne korzystanie z kapitału.