Zgodnie z art. 66 Prawa budowlanego organy nadzoru budowlanego w ramach swoich kompetencji mogą nakazać, w stosunku do obiektu znajdującego się w nieodpowiednim stanie technicznym albo powodującego swym wyglądem oszpecenie otoczenia, usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości.

Użyte w art. 66 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane sformułowanie „oszpecenie obiektu” jest zwrotem niedookreślonym, co oznacza, że organ stosujący prawo posiada pewien zakres swobody w ocenie, czy stan estetyczny obiektu budowlanego faktycznie powoduje oszpecenie otoczenia. Zgodnie z tezą wyrażoną w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 5 czerwca 2002 roku (sygn. SA/Rz 77/02) przez należyty stan estetyczny obiektu budowlanego należy rozumieć utrzymanie w dobrym stanie elewacji i wyglądu obiektu oraz innych jego elementów, jak też zapewnienie harmonii pomiędzy wyglądem obiektu a otoczeniem naturalnym i stworzonym przez człowieka.

W razie stwierdzenia, iż istotnie estetyka budynku odbiega od obowiązujących w ocenie organu standardów i powoduje oszpecenie otoczenia, organ ten władny jest w oparciu o przedmiotowy art. 66 ustawy Prawo budowlane wydać decyzję i nałożyć na właściciela lub zarządcę obowiązek usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

Zgodnie natomiast z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 listopada 2003 roku (sygn. SA/Sz 2255/01), przesłanka do wydania decyzji na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane odnosi się do skrajnych zaniedbań w estetyce obiektu przy uwzględnieniu otoczenia, a ciężar udowodnienia tej okoliczności spoczywa na organie administracji. W konsekwencji nie każda nieprawidłowość w utrzymaniu obiektu budowlanego wpływająca na jego estetykę będzie uzasadniała podjęcie działań przez organ nadzoru budowlanego – granicę będzie wyznaczała wykładnia celowościowa omawianego art. 66 ustawy Prawo budowlane.

Niewykonywanie przez właścicieli obiektów obowiązków, nałożonych na podstawie art. 66 ustawy Prawo budowlane, powinno spotkać się z reakcją organów nadzoru budowlanego, polegającą na wdrożeniu postępowania egzekucyjnego. W ramach tego postępowania możliwe jest m.in. zastosowanie wykonania zastępczego wobec zobowiązanego, jeżeli nie zamierza dobrowolnie spełnić obowiązków nałożonych przez ten organ. Wskazać również należy na brzmienie art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane. Przepis ten nakłada na właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego obowiązek poddawania obiektu – w czasie jego użytkowania – okresowej kontroli co najmniej raz na 5 lat. Kontrola ta powinna polegać na sprawdzeniu m.in. estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia.