Zakaz konkurencji zgodnie z kodeksem pracy to nic innego jak przewidziany w umowie zakaz prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy oraz też świadczenia pracy w ramach umowy o pracę czy innej umowy cywilnoprawnej na rzecz podmiotu, który prowadzi również konkurencyjną działalność.

Umowa o zakazie konkurencji jest umową odrębną, nie wchodzącą w skład umowy o pracę (Wyrok SN z 28.04.2010 roku, sygn. akt. I PK 208/09) i musi mieć zachowaną formę pisemną, pod rygorem jej nieważności. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2008 r. (sygn. akt I PK 27/08), działalnością konkurencyjna to taka działalność pracownika, która adresowana jest do tego samego kręgu odbiorców oraz rzeczywiście zagraża interesom pracodawcy, choćby tylko w części pokrywała się z działalnością swojego pracodawcy, u którego był zatrudniony.

Ten rodzaj umowy może również obowiązywać po ustaniu stosunku pracy ze względu na dostęp pracownika do ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Wiąże się to z wypłatą należnego odszkodowania pracownikowi za przestrzeganie zakazu konkurencji.

Przewidywany zakaz konkurencji jak i samo pojęcie konkurencyjnej działalności budzi wiele kontrowersji, ponieważ zakres nakazów oraz zakazów jest niejasny. Często pracownicy nie wiedzą jak się odnaleźć w sytuacji, gdy ten zakaz nadal ich obowiązuje. Z drugiej strony pokusa obejścia zakazu i czerpania dodatkowych profitów bywa bardzo kusząca.

Przekonał się o tym, były pracownik agencji turystycznej, któremu sąd nakazał zwrot nienależnie wypłaconego mu odszkodowania, które otrzymał od byłego pracodawcy za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. Jak się okazało, miał on prowadzić biuro podróży własnej matki, czyli firmę bezpośrednio konkurencyjną dla poprzedniego pracodawcy. Widniały bowiem w mediach społecznościowych pozytywne komentarze zadowolonych klientów oraz adres siedziby firmy, który był taki sam jak miejsce zamieszkania byłego pracownika. Sąd nie dał wiary tłumaczeniom, że była to tylko pomoc rodzicowi i orzekł, że: „brak formalnego związania się z firmą nie udowadnia, że pozwany faktycznie nie angażował się w działalność konkurencyjną. Do naruszenia porozumienia może prowadzić nawet nieformalna współpraca z rynkowym rywalem” (wyrok z dnia 24.10.2023 r., sygn. akt IX P 147/23)

Pojęcie zakazu konkurencji jest często stosowane w umowach sporządzanych przez kancelarię, nie tylko w umowach o pracę. W celu zapewnienia należytej ochrony naszych Klientów, w szczególności Klientów biznesowych posługujemy się w nich szerokim pojęciem Podmiotu Powiązanego.